در گفت وگو با كمك وب اعلام شد
طیف خدمات خیام از کشاوری تا مهندسی و قضاوت
کمک وب: به اعتقاد مدیر یکی از شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فضایی، روال منطقی در دنیا در زمینه فناوری های فضایی به این صورت است که پروژه های فضایی بدون همکاریهای بین المللی صورت نمی گیرد، نمونه آن همکاری فضانوردان غربی با روسی است که باوجود جنگ میان اوکراین و روسیه همچنان در ایستگاه فضایی با یکدیگر همکاری دارند و همکاری ایران با کشور دیگر نیز سبب خواهد شد تا از خدمات ماهواره ˮخیامˮ در زمینه های مختلف از کشاورزی تا مهندسی و قضاوت بهره برد.
مسعود طائفی فیجانی، رئیس هیأت مدیره یکی از شرکتهای دانش بنیان فعال در حوزه صنعت فضایی و پژوهشگر حقوق و فناوری در گفتگو با ایسنا، گفت: برای آنکه یک محصول و یا یک فناوری در صنعت فضایی به ثمر برسد، طیف مختلفی از فناوری ها از شیمی، پلیمر، کامپوزیت گرفته تا مکانیک، احتراق، فناوری اطلاعات، کامپیوتر، نقشه برداری و ژئوماتیک، مکانیک و هوافضا را به خدمت می گیرد، ازاین رو نمی توان گفت فناوری فضایی محدود و مقید به فناوری های خاصی می شود.
وی فناوری فضایی را یک صنعت چند رشته ای و میان رشته ای توصیف کرد و اضافه کرد: با توسعه ای که در صنعت فضایی صورت گرفته و تسهیل و افزایش رفت و آمدهای بشر به فضای ماوراء، شاهدیم حتی علومی چون پزشکی و فناوری های زیستی در حوزه فضایی نقش پررنگ تری در منظومه دانشی فناوری فضایی به خود تخصیص داده اند.
طائفی، دو حوزه "کاربردهای مخابراتی" و "نقشه برداری و پایش" را دو کاربرد اصلی و ملموس فناوری های فضایی در زندگی بشر نام برد و خاطرنشان کرد: کاربردهای مخابراتی شامل ارتباطات موبایل، تلویزیون، GPS و ناوبری و موقعیت مکانی و کاربردهای نقشه برداری هم شامل تهیه و به روزرسانی نقشه ها، سنجش از دور و پایش زمین و فضا می شود.
این پژوهشگر حقوق و فناوری ضمن اشاره به توسعه بخش های مختلف صنعت فضایی کشور، تصریح کرد: در حوزه نرم افزاری فناوری های فضایی پیشرفت قابل توجهی داشتیم که از آن جمله میتوان به کسب دانش فنی در حوزه های تحلیل و پردازش، کدینگ، متدولوژی های استخراج و شناسایی عوارض از تصاویر ماهواره ای و توسعه آنها اشاره نمود، ولی در حوزه سخت افزاری نمی توان گفت وضعیت مناسبی داریم که علل مختلفی را برای آن میتوان برشمرد.
طائفی، اعمال تحریم ها، پرهزینه بودن فناوری های فضایی در بخش سخت افزاری، دشواری دسترسی به لابراتوار ها و زیر ساخت های به روز و هم هزینه بالای تأمین قطعات و ملزومات را همچون علل عدم توفیق کشور در توسعه سخت افزاری صنعت فضایی نام برد و افزود: با عنایت به شرایط اقتصادی کشور در دو دهه اخیر نمی توان ادعا کرد که در حوزه سخت افزاری این صنعت متناسب با بخش نرم افزاری پیشرفت داشته ایم، ولی در حوزه نرم افزاری وضعیت مناسبی داریم.
آشفتگی و حضور افراد غیر متخصص در صنعت فضایی
این محقق حوزه فضایی، صنعت فضایی را شامل زنجیره ای از فناوری های نرم و سخت افزاری دانست که هر دو بخش باید با هم توسعه یابد تا منجر به ساخت و ظهور یک رخداد فناورانه محصول محور و مأموریت گرا شود، اظهار داشت: تنها با یکی دو دستاورد نمی توانیم ادعا نماییم که پیشرفت قابل ملاحظه در این صنعت داشته ایم؛ چون که ایران بر خلاف رویه دنیا نتوانسته است فناوری فضایی و سنجش از دور را آنگونه کاربردی کند که مردم عادی خدمات و اثرات کاربردهای فناوری فضایی را در زندگی و مسائل روزمره خویش به نحو ملموس و محسوس درک کنند.
وی تصریح کرد: این در شرایطی است که ما توان، ملزومات و زیر ساخت های لازم را برای توسعه فناوری های فضایی در کشور داریم، ضمن آنکه بلوغ لازم در کشور بوجود آمده است تا بتوانیم فناوری های فضایی را در سطح زندگی روزمره جامعه کاربردی کرده و مردم را مستقیما از عواید و مزایای این فناوری ها بهره مند نماییم. این کاربردها از حوزه کشاورزی تا مهندسی و قضاوت را شامل می شود.
طائفی یکی از علل عدم پیشرفت مطلوب فناوری های فضایی در کشور را قصور و کوتاهی سازمان های تنظیم گر عنوان نمود و اضافه کرد: این سازمان ها باید زنجیره فناوری های این حوزه از طراحی، تولید، ایجاد، استقرار تا عرضه خدمات برای مردم را ایجاد کنند، ولی نتوانسته اند وظایف خویش را به خوبی انجام دهند؛ ازاین رو است که امروزه ما در حوزه فضایی شاهد آشفتگی در حوزه خدمات هستیم.
این پژوهشگر حقوق و فناوری افزود: عدم آشنایی جامعه کاربر و حتی نهادهای اجرایی و حاکمیتی با پیچیدگی ها و ظرایف علمی و فناورانه حوزه فضایی و نبود نظامات فنی و علمی در مورد شیوه اجرای پروژه های فضایی سبب شده که عده ای با استفاده از خلاء و غفلت موجود، خویش را بعنوان متخصص و کارشناس حوزه فضایی از سنجش از دور گرفته تا نقشه برداری و ناوبری جا زده و با انجام سطحی و نادقیق امور زیان های جبران ناپذیری را متوجه جامعه کاربر کنند.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان تصریح کرد: وجود این آشفتگی باعث شد تا افراد غیر متخصص به این حوزه وارد شوند. نمونه آن حوزه سنجش از دور با کاربردهای وسیع است. نمونه آن حضور افراد غیر متخصص مانند برخی کارشناسان رسمی دادگستری است که صرفاً با گذراندن چند ساعت دوره آموزشی، بعنوان متخصصان سنجش از دور، پرونده دعاوی مردم را بررسی می کنند که صدمه های جدی به دنبال داشته که گاها به تضییع حقوق عامه و اتلاف سرمایه های ملی بخصوص در حوزه املاک و اراضی منتج می شود.
طائفی، افزود: علاوه بر آن گاها شاهد بودیم که شرکت هایی توانسته اند پروژه های سنجش از دور را اجرایی کنند که کوچکترین دانش و تجربه ای در این خصوص نداشته اند و تنها با دریافت پروژه ای تلاش کردند توانمندی را در خود ایجاد کنند و طبیعی است که در چنین شرایطی نتایج موفقی حاصل نشود. چنین عملکردی سبب شده است که با نوعی بدگمانی و بی اعتمادی از جانب مشتریان در حوزه عرضه خدمات فضایی مواجه باشیم.
حضور مغتنم دانش بنیان ها در توسعه منطقی صنعت فضایی
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان به خدمات شرکتهای دانش پایه در توسعه صنعت فضایی اشاره نمود و خاطرنشان کرد: دولت، مجری خوبی برای توسعه صنعت فضایی نیست و از آنجاییکه صنعت فضایی پیچیدگی های زیادی دارد، ما برای توسعه مطلوب این صنعت فضایی راهی جز این نداریم که بخش خصوصی دانش محور و یا دانش بنیان به این حوزه، وارد و فضا را برای فعالیت آنها فراخ نماییم.
وی تصریح کرد: یگانه راه ما در این عرصه آن است که مجموعه های دانش بنیان بخش خصوصی و همینطور تیم های استارت آپی به حوزه فضایی وارد شوند تا بتوانیم شاهد جهش و تحول در صنعت فضایی در بخش خدمات فضایی باشیم. همینطور سازمان های متولی باید نقش حاکمیتی خویش را در درون کشور به خوبی ایفا کنند.
طائفی با اشاره به اینکه تجربه نشان داده است نهادهای دولتی نه در مقام تصدی گری و نه در حاکمیت نتوانسته اند درست عمل کنند، خاطرنشان کرد: ازاین رو استفاده کردن و به بازی گرفتن بخش خصوصی دانش بنیان حتی در حوزه های سیاست گذاری و رگولاتوری ضروریست و در این عرصه ها هم باید از توان، دانش و تجربه این شرکت ها بهره برد.
ماهواره خیام و چند پیشنهاد
طائفی ضمن اشاره به همکاری ایران با کشور دیگر برای پرتاب ماهواره سنجشی در مدار ۵۰۰ کیلومتری، اظهار داشت: این رخداد، اتفاق خوبی در حوزه صنعت فضایی است؛ چون که باعث شد یک پروژه مشترک بین المللی در حوزه فناوری های فضایی کلید بخورد. روال منطقی در دنیا در حوزه فناوری های فضایی به این صورت است که پروژه های فضایی بدون همکاریهای بین المللی صورت نمی گیرد، نمونه آن همکاری فضانوردان غربی با روسی است که باوجود جنگ میان اوکراین و روسیه همچنان در ایستگاه فضایی با یکدیگر همکاری دارند.
وی با تکیه بر این که طبق روال طبیعی اجرای صفر تا ۱۰۰ پروژه های فضایی در کشور به تنهایی میسر نیست و توسعه همکاریهای بین المللی یک روال منطقی در این عرصه به حساب می آید، افزود: در کشور باوجود مشکلاتی که داریم، در عین حال ظرفیت های خوبی که برای توسعه همکاریهای بین المللی داریم، می توانیم بر طبق این ظرفیت ها از منافع همکاریهای بین المللی بهره مند شویم و تجربیات به دست آمده را به تیم های داخلی منتقل نماییم، ولی تحقق این امر منوط به استمرار همکاریهای بین المللی است.
این محقق حوزه فضایی ضمن اشاره به بعضی از انجمن ها و تشکل های بین المللی در حوزه فضایی، اظهار داشت: هر چند که بعضی از این تشکل ها فعال نیستند و بعضی از آنها به برگزاری دوره های آموزشی بسنده کرده اند، ولی می توانیم با تمهیدات و ابتکار علمی که از جانب مسؤولان طراحی می شود، پروژه های بین المللی را تعریف نماییم.
وی در عین حال به بعضی از موانع برای توسعه همکاریهای بین المللی اشاره نمود و اضافه کرد: این که چرا تابحال به سمت همکاریهای بین المللی به پیش نرفته ایم، وجود مشکلات و موانع زیاد در حوزه های سیاسی، مالی و انتقال پول و شرایط مستکبرانه و متکبرانه ای است که غربی ها موجد آن بوده اند. این محدودیت ها حتی برای ایرانی ها مقیم خارج که تمایل دارند با ایران همکاری کنند، هم اعمال می شود.
این پژوهشگر حقوق و فناوری نمونه آنرا همکاری محقق ایرانی مقیم خارج با یکی از پروژه های تحقیقاتی کاملا علمی در حوزه زیست محیطی عنوان نمود که از سوی دانشگاه مربوط، به وی تذکراتی راجع به عدم همکاری اش با ایران داده شده است.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان فعال در صنعت فضایی، افزود: مشکلات این چنینی در زمینه عدم توسعه همکاریهای بین المللی بطور قطع وجود دارد، ولی در این حوزه نباید از سیاست های داخلی غافل شد؛ چون که برخی ندانم کاری ها مانعی برای توسعه این همکاری شده است. در این حوزه بعضی از مسؤولان و مدیران از ظرفیت های بین المللی استفاده و انتفاع تبلیغاتی و گردشگری دارند؛ بگونه ای که گاها در بعضی پروژه های بین المللی پیش از خاتمه پروژه با انتشار تبلیغات گسترده در رسانه ها پیش از آنکه طرح به نتیجه خاصی برسد، ظرفیت عظیم این همکاری را ابتر ساخته و موجبات شکست آنرا فراهم نموده اند.
طائفی افزود: پروژه های علمی بخصوص در حوزه فناوری های فضایی بگونه ای است که تا به ثمر رسیدن طرح و تحصیل نتایج آن هیچ گونه اعلانی حتی با انتشار مقالات علمی نباید صورت گیرد. هرچند پس از به ثمر رسیدن طرح، مانور خبری پر رنگی در رسانه ها صورت خواهد گرفت. ولی در ایران حداقل در چند پروژه ای که من مشارکت داشتم، مشاهده کردم که پیش از آنکه پروژه به ثمر برسد، مدیران آنرا افتتاح می کنند و این اقدام سبب شده است که از ظرفیت های همکاریهای بین المللی نتوان بهره برداری نمود.
این محقق حوزه فضایی افزود: نکته مطرح دیگر در همکاریهای بین المللی اینست که افرادی در سمت های توسعه همکاریهای بین المللی منصوب شدند که از جنس این حوزه نبوده اند و بیشتر روحیه روابط عمومی داشته اند تا شخصی که بتواند با ظرفیت علمی و تجربی مبتنی بر ظرفیت های بین المللی کشور را از منافع و عواید آنها بهره مند کند.
وی پیشنهاد کرد: ما در دو بخش "سخت افزاری" و "تامین قطعات و ملزومات" می توانیم همکاریهای بین المللی در این عرصه را توسعه دهیم و در اجرای این پروژه ها از ابتدا تا فازهای نهایی و حتی فرهنگ و شیوه اجرای طرح را با تیم های خارجی برنامه ریزی نماییم تا کشور از منافع این طرح ها بهره مند شود.
آسیب هایی صنعت فضایی
این مدیر حوزه دانش بنیان ها به بعضی از صدمه های وارد شده به صنعت فضایی کشور در دولت های نهم تا دوازدهم اشاره نمود و اضافه کرد: صدمه ای که در این سال ها متوجه حوزه فناوری های فضایی بوده، وجود نگاه و رویکرد سیاسی و نمایشی به این حوزه است.
وی تصریح کرد: چنین نگاهی صدمه های جدی به روحیه فعالان این عرصه که نتیجه تحقیقات آنها به بار نشسته بود، وارد کرد؛ بگونه ای که با جفایی که به بزرگترین اجتماع کارشناسان این عرصه شد، این متخصصان به حوزه های دیگر مهاجرت کردند.
طائفی اظهار نمود: رویکرد سیاسی با چاشنی تبلیغات نمایشی در این عرصه سبب شد که در دهه اخیر بهترین و زبده ترین کارشناسان حوزه فضایی را از دست دهیم. این در شرایطی است که وجود این کارشناسان می توانست نقش مؤثری در ایجاد ارتباط میان محققان حوزه های مختلف فناوری در بخش صنعت فضایی داشته باشد.
این محقق حوزه فضایی تصریح کرد: راهکار شکوفایی و بالندگی صنعت فضایی آن است که سازمان های متولی نگاه خود را به داخل کشور معطوف کرده و نقش حاکمیتی و تنظیم گری خود را از طراحی تا نظارت و اجرای پروژه های فضایی ایفا کنند و ضمن بکارگیری ظرفیت متخصصان حقیقی و حقوقی از شرکتهای دانش بنیان گرفته تا پژوهشگران دانشگاهی و کارشناسان خبره از ورود افراد غیر متخصص به این حوزه از سطوح مدیریتی تا کارشناسی، جلوگیری و سوء رویه صدمه زای کنونی را اصلاح کنند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب