از الف تا ی ارزهای دیجیتالی
ارزهای دیجیتال بومی تا آخر تابستان به ثمر می رسند؟
كمك وب: ارزهای مجازی دیجیتال در ماه های اخیر به لحاظ استفاده از تكنولوژی های جدید مورد توجه مسئولان بانكی و ارتباطی كشور قرار گرفته اند؛ تا جایی كه صحبت از عرضه نمونه بومی این ارزها عنوان شد. هرچند بانك مركزی هنوز موضع رسمی خویش را در قبال نحوه مواجهه با ارزهای دیجیتالی مشخص نكرده اما پست بانك وظیفه ی راه اندازی این ارزهای بومی را برعهده گرفته و مقرر است ضوابط استفاده از آن ها تا آخر شهریورماه مشخص شود.
به گزارش كمك وب به نقل از ایسنا، ارز دیجیتال یا Cryptocurrency یك فرم از پول الكترونیكی است كه به منظور امنیت بیش تر، حذف واسطه ها و ناشناس بودن طراحی شد. ارزهای دیجیتال از یك فناوری غیرمتمركز استفاده می نمایند كه به كاربران امكان پرداخت امن و ذخیره پول را بدون نیاز به ثبت نام یا استفاده از بانك ها و سازمان های واسطه می دهند. اغلب ارزهای دیجیتال روی پایگاه داده توزیع شده ای به نام بلاك چین اجرا می شوند و بیشتر واحدهای اصلی آن توسط یك فرآیند به نام استخراج یا ماین تولید می شوند.
اولین و معروف ترین ارز دیجیتال بیت كوین است كه در سال ۲۰۰۹ به وجود آمد، با این وجود در سال های گذشته ارزهای دیجیتال زیادی (در حدود ۹۰۰ ارز دیجیتال ) در بازارهای جهانی تجارت می گردد. باآنكه هنوز مشروعیت ارزهای دیجیتالی و در صدر آن ها بیت كوین از سوی بانك مركزی و مسئولان مربوطه در كشور به اثبات نرسیده است، اما ممنوعیت قطعی هم در زمینه عدم استفاده از آن ها اعلام نشده و بعضی از صرافی ها و سایت های آنلاین به خرید و فروش این ارزها اقدام می كنند.
در هر حال بعد از آنكه صحبت از ارزهای دیجیتال در كشور ما هم داغ شد و معروف ترین آن ها همچون بیت كوین و اتریوم راه خویش را به بعضی از معاملات غیررسمی باز كردند، این مورد در مراجع رسمی هم نمود یافت. تا جایی كه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از پیاده سازی آزمایشی نخستین ارز دیجیتالی كشور توسط پست بانك و عرضه به نظام بانكی برای تایید اطلاع داد.
اولین گام؛ پیاده سازی آزمایشی ارز دیجیتال بومی
آذری جهرمی ارزهای دیجیتال را یكی از تحولات دنیای امروز دانست و با اشاره به اینكه رویكرد انفعالی درمورد فناوری و انتظار دستگاه ها از یكدیگر سبب عقب ماندگی و در نهایت انفعال حاكمیت خواهد شد، اظهار نمود: با استفاده از ظرفیت های موجود ارتباطات و فناوری اطلاعات در عرصه بانكداری و نظام مالی كشور و هم ظرفیت بالای جوانان كشور، مقرر شد پست بانك ایران با بیان فراخوان و شناسایی نخبگان كشور در این عرصه، نخستین ارز دیجیتال طراحی شده را به صورت آزمایشی پیاده سازی و این مدل را برای بررسی و تایید به نظام بانكی كشور عرضه نماید.
او بعد از آن با اشاره به اینكه ارز دیجیتال در نهایت خواهد آمد كه ما از قبل باید فكری به حال آن بكنیم و درباره استفاده از ارزهای مجازی نظرات مختلفی وجود دارد، اظهار نمود: واقعیت این است كه ما می خواهیم این مدل را كه قبلا در ژاپن هم پیاده شده، پیاده سازی نماییم تا با استفاده از ظرفیت های موجود یك مدل آزمایشی را برای تصمیم گیری های نهایی اجرا نماییم.
وزیر ارتباطات همینطور درباره سازوكار احتمالی اجرای آزمایشی ارزهای دیجیتالی، اظهار داشته بود: این ارزها الزاما وابسته به پیام رسان و یا بستر خاصی نیستند؛ در همكاری هایی كه با بانك مركزی شروع كرده ایم، در واقع به آن ها در حوزه تكنولوژیكی كمك می نماییم. اصل قضیه ارزهای رمزنگاری شده در واقع خود فرآیند رمزگذاری و پیاده سازی الگوریتم هاست.
تا زمان اعلام سیاست، وارد فضای ارزهای دیجیتال نشوید
در این باره سیدابولحسن فیروزآبادی –رئیس مركز ملی فضای مجازی- درباره تصمیماتی درباره ورود به عرصه ارزهای دیجیتال مانند بیت كوین كه هنوز توسط مسئولان بانكی تایید نشده، اظهار كرده بود: ما در مركز ملی فضای مجازی در حال بررسی این مورد هستیم و به صورت مفصل جلسات مشتركی با بانك مركزی داریم. اما به علت اینكه روی زنجیره بازار ارز مجازی در كشور هیچ گونه كنترل و مدیریتی وجود ندارد و درحقیقت صراف هایی كه به این فعالیت مبادرت می كنند، مجوز ندارند، نظر و سفارش مان به مردم این است كه به هیچ وجه فعلا وارد این فضا نشوند تا سیاست و مقررات خویش را در از حوزه اعلام نماییم.
از طرفی در گزارش بانك مركزی درباره ارزهای دیجیتالی آمده بود: در جلسه سی ام شورای عالی مبارزه با پولشویی در تاریخ ۹ دی ماه ۱۳۹۶، به كارگیری ابزار بیت كوین (Bit Coin) و سایر ارزهای مجازی در تمام مراكز پولی و مالی كشور ممنوع اعلام گردید. از آنجایی كه انواع ارزهای مجازی از این قابلیت برخوردار می باشند كه به ابزاری برای پولشویی و تامین مالی تروریسم و به صورت كل، جابه جایی منابع پولی مجرمان بدل شوند، حوزه نظارت بانك مركزی برای پیشگیری از وقوع جرائم با استفاده از ارزهای مجازی، مبحث ممنوعیت به كارگیری ارزهای مجازی را به بانك ها ابلاغ كرده است.
اما در اطلاعیه ی بانك مركزی در تاریخ ۲ اردیبهشت هم در مورد ارزهای مجازی هم آمده بود: «به كارگیری ابزار بیت كوین (Bit Coin) و سایر ارزهای مجازی در تمام مراكز پولی و مالی كشور ممنوع می باشد.» البته در این اطلاعیه به ارزهای مجازی كه قرار بود پست بانك به نمایندگی از وزارت ارتباطات بررسی، پیاده سازی و عرضه نماید و اینكه تكلیف بانك مركزی بعنوان رگولاتوری امور بانكی و پولی كشور با ارزهای الكترونیكی داخلی چه می شود، اشاره ای نشد.
ممنوعیت بیت كوین به معنای ممنوعیت ارز دیجیتال نیست
پس از آن بود كه آذری جهرمی در مورد این مصوبه پیرامون ممنوعیت استفاده از ارزهای دیجیتال اظهار داشت: مصوبه بانك مركزی بعنوان سیاست گذار اصلی پول و مالی كشور در مورد ارزهای رمزنگاری شده مثل بیت كوین كه به بانك ها و صرافی ها اعلام نموده كه استفاده از آن ها ممنوع می باشد، بدین منظور نیست كه به كارگیری ارز دیجیتال در توسعه داخلی ممنوعیت یا محدودیت دارد.
وی همینطور با اشاره به اینكه پیكره آینده دنیا بر مبنای تكنولوژی بلاك چین است و بنابراین باید آن را پیگیری نماییم تا به نتیجه برسیم، اظهار كرده بود: نگرانی بانك مركزی ناشی از خروج ارز و صدمه دیدن مردم و موضوعات اینچنینی است كه بر همین مبنا تصمیم گرفتند تا خرید و فروش بیت كوین را ممنوع كنند، چراكه بیت كوین همه ارز دیجیتال نیست و آینده چهارچوب و پیكره اینترنت دنیا مبتنی بر بلاك چین خواهد بود.
با تمام این اوصاف، ارزهای مجازی از آن دسته مقولاتی هستند كه به علت ناشناس ماندن هویت افراد در آن می توانند به بستری برای فعالیت های در رابطه با پول شویی تبدیل شوند؛ اتفاقی كه در تضاد با مفاد دستورالعمل اجرایی اتحادیه FATF است. عماد ایرانی -كارشناس مسائل اقتصادی- در این خصوص اظهار كرده بود: تابحال هیچ كشوری در سطح جهان نپذیرفته است كه جلوی پولشویی در بیت كوین را می توان گرفت كه همین مبحث سبب دو واكنش متفاوت به این ارزها شده است كه یا آن را می پذیرند و مانند دیگر ارزها به آن اجازه فعالیت می دهند یا اینكه آن را از اساس رد می كنند؛ چون كه تبعاتی ناشناخته برای نظام اقتصادی دارد.
برخی از مسئولان معتقدند «با به خدمت گرفتن ارز دیجیتال می توان فرآیند بانكی كه توسط سیستم فدرال رزو آمریكا در سراسر جهان مدیریت می گردد را دور زد.» برخی دیگر می گویند «در چند سال آینده ۵۰ درصد معاملات دنیا با ارز دیجیتال انجام می شود، ازاین رو مهم می باشد اتفاقاتی كه در مورد تلگرام در كشور افتاد، تكرار نشود.» برخی هم معتقدند «در آینده ارز داخلی دیجیتال می تواند جایگزین دلار شود.»
مصوبه ای برای از بین بردن شائبه ی استفاده از ارز دیجیتال برای پولشویی
در این شرایط اما ناصر حكیمی -معاون تكنولوژی های جدید بانك مركزی- از تعیین ضوابط استفاده از ارز دیجیتال تا آخر شهریورماه خبر داد و با اشاره به مصوبه شورای عالی مبارزه با پول شویی و ابلاغ مطابق آن در بخشنامه بانك مركزی، اظهار داشت: فلسفه صدور این بخشنامه این است كه شائبه این كه ارزهای دیجیتال در كشور به منظور پول شویی مورد استفاده قرار می گیرد، از بین برود. امیدواریم با استفاده از توسعه همكاری بین بانك مركزی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تعامل با لایه های پایین تر كسب و كار برقرار شده و چارچوب های استفاده از این نوع ارز تعیین شود.
در عین حال علیرضا دلیری - معاون توسعه مدیریت و جذب سرمایه معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری- با اشاره به اینكه تا پنج سال آینده ۵۰ درصد معاملات دنیا با ارز دیجیتال انجام می شود، اظهار داشت: ارز دیجیتال بستری برای انتقال وجه به حساب می آید، از این رو در معاونت علمی به دنبال توسعه ارز دیجیتال هستیم و در تلاشیم تا با استفاده از شركت های دانش بنیان و مذاكراتی كه با بانك مركزی داشتیم، زمینه كاربردی كردن ارز دیجیتالی را در كشور فراهم نماییم.
با این وجود آذری جهرمی در اظهار نظری دیگر اظهار داشته بود: اگر ارزهای دیجیتال خارجی در ایران فعالیت كنند و بتوانیم در بعضی معاملات خرد از آن ها استفاده نماییم، مفید خواهد بود. با این وجود سیاست بانك مركزی این است كه فعلا بیت كوین، اتریوم و سایر ارزها را به رسمیت نمی شناسد و در نتیجه قوه قضاییه سایت های ارائه دهنده این ارزها را فیلتر می كند. البته نظر شخصی من این است كه این ارزهای دیجیتال با وجود ضعف هایی كه دارند، برای پرداخت های خرد تحریم را دور می زنند و كاربران می توانند از آن استفاده كنند.
به گفته وی اگر ارز دیجیتال ملی و بومی داشته باشیم و بتوانیم آن را در جهان جا بیندازیم، بهترین حالت است. به تازگی هم شركت خدمات انفورماتیك اعلام نموده كه نخستین ارز دیجیتال بومی بر پایه ریال را راه اندازی كرده كه این مورد را در حد خبرها شنیده ام. سیاست كلی ما این است كه فناوری ارز دیجیتال را توسعه دهیم تا هركس مایل است از آن استفاده نماید.
تدوین سندی برای ملاك قرار دادن بلاكچین و ارز دیجیتال
اما خسرو فرحی - مدیرعامل پست بانك ایران- به تازگی از حضور نماینده همه ذی نفعان ارز دیجتیال در جریان تدوین سندی اطلاع داد و با اشاره به اظهارات وزیر ارتباطات در خصوص ضرورت منفعل نبودن در مقابل تكنولوژی های جدید، اظهار داشت: در مواجه با ارز دیجیتالی پس از انتشار فراخوانی در همین ارتباط كلیه امكانات كشور در حوزه های مختلف بررسی شده و درصدد تدوین سندی توسط وزارت ارتباطات، پست بانك و مركز پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات هستیم تا ملاك كار كشور در قابل بلاكچین و ارز دیجیتال باشد كه پس از تدوین، ذی نفعان می توانند كارشان را انجام دهند.
در هر حال، یكی از دلایلی كه خیلی از دلالان و تاجران از ارز دیجیتالی و رمزنگاری شده بیت كوین، برای معاملات غیرمعمول و غیرقانونی استفاده می نمایند، آن است كه تبادل پول با این ارز، در هیچ جایی ثبت نمی گردد و هیچ هویت و نام و نشانی از طرفین معامله هم در آن به چشم نمی خورد و سازمان های امنیتی هم قادر نخواهند بود مجرمان و دلالان را ردگیری و قراردادهای آن ها را پیگیری كنند. اما بعضی از مسئولان كشور معتقدند نمی توان به صورت كلی جلوی وقوع این پدیده را گرفت، بلكه باید با وضع مقرراتی جدید، نحوه استفاده از آن را محدود و كنترل كرد.
با توجه به اعلام آمادگی پست بانك جهت راه اندازی ارز دیجیتال بومی و در شرایطی كه هنوز بانك مركزی موضع خویش را در قبال برخورد با این ارزها و اینكه تا چه اندازه می تواند این ارز جدید را به لحاظ مسائل مربوط به هویت و مالكیت در كنترل خود درآورد، مشخص نكرده است، باید دید با گذشت زمان و نزدیك شدن به موعد مقرر برای تعیین ضوابط استفاده از ارز دیجیتال تا آخر شهریورماه، ارزهای دیجیتال تا چه اندازه می توانند جای خویش را در سیستم بانكی كشور باز كنند و این تكنولوژی جدید چه نقشی در معاملات آینده خواهد داشت.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب